“Scucha bo curpa y busca pa haya sa kico en berdad e ta bisabo”

“Scucha bo curpa y busca pa haya sa kico en berdad e ta bisabo”

“Pa basta tempo mi tabata sinti cu algo nota klop den mi sistema, pero mi no por a duna e sentiment aki un lugar y comprende cu mi curpa tabata manda seňal pa mi.

Quizas dor di ta demasiado druk cu tur hende rond di mi y nunca cu mi mes. Quizas tambe cu mi grado di soporta dolor ta inmensamente halto cu ora algo ta bay fout, mi ta djies sigui. No tin tempo pa para.”

Diana Croes, como un sobreviviente cu cancer ta conta un poco di su trayectoria cu e ta pasando aden. “ Personalmente, mi trayectoria a inicia na momento cu a laga kita un kiester bao di mi kaak. Cu mi 15 aña mi a haya un accident di auto na unda un parti di mi cara a keda desfigura y ta precisamente ey nan unda añanan despues a forma e kiester. Ciruhano a laga kita 4 di mi dientenan pa por yega na e kiester.  Mi curpa no a gusta ya cu no mucho tempo despues e la forma na mi nek. Ey e la bolbe wordo remove. Na ambos ocasion mi no a pidi un segundo opinion di e  resultado di biopsy y mi a asumi cu e palabra duna na mi tabata corecto.

Bida a sigui, mi tabata sinti cu mi ta cansa masha liher, drumi hopi, y cada bez mi tabata perde hopi balans, mi a busca tur contesta na mi pregunta y mi a wordo diagnostica cu ziekte di Hashimoto. Cu ta un desbalance di bo tiroidenan.

Mientras tanto cu rond di mi tur mi sernan mas queri tabata bay un tras di otro. Mi famia den e taki femenino tabata keda diagnostica cu cancer, uno na pulmon, otro na su higra. Mi ruman muher cancer di pecho. Y semper mi ta pensa “ E lo no pasa cumi”. Mi a wordo yama pa hasi onderzoek na BOB, mi a nenga esaki. Te cu un dia mi a cuminsa sinti mi kliernan. Esun bao di mi braza y mi lies. Mi a yama mi amiga Enrita y e la bisami bin check. Na BOB nan a wak cu e ta foute boel. No obstante e caminda pa mi a wordo opera tabata largo, duro, complica y cu masha hopi obstaculo. Tabata como si fuera ningun hende ta keremi. Mi tabata sintimi hopi mi so.  Y asina mi a dicidi di bay Colombia na unda mi a hasi un test completo di mi curpa y a keda constata cu mi tin un plek den mi long. Uno den mi cabez y enberdad e pipita den mi pecho, no tabata nada bon.

Asina mes a dura masha hopi prome cu mi a haya e ciruhano pa opera. Mi yui muher ta pathaloog na Hulanda y ta via di dje y mi yuinan akinan cu nos a skirbi un carta y sigui insisti cu nos a yega na operacion. Y tambe pa tur dos pecho keda removi, cual ta un no done pa Aruba. Nan a dunami pa dicidi si echt mi kier kita e otro pecho te na ora di operacion. E ciruhano a mirami den mi wowonan y a puntrami si mi ta sigur. Y asina tur dos di e bunita pechonan a keda pa buki di  olvido.

E ora bo ta pensa y kico awor? Mesora despues di e operacion, mi a haya e bunita mensahe cu si mi tuma quimo, mi tin solamente 4% di sobrevivencia. Mi pensamento e ora ta. Kico ta mas importante. Mi calidad di bida? Of e calidad di bida di mi muchanan. AL fin al cabo ta nan tin di bay cuida mi. Y quimo no ta un walk in the park. Dus mi a scoge pa no na radiation y no na quimo.

Loke si mi a hasi ta di bin biba na Hulanda, na unda e cuido ta mucho mas mihor y mucho mas avansa cu Aruba. Y akinan mi por hasi un GEN test cu ta rapido y concluso pa mi yiunan. Via un GEN test nan ta haya sa si mi ta e carrier di e gen di cancer y asina tur mi yuinan muher tin pa hasi e test pa nan mes ya cu ta ser determina cu den nos famia e cancer ta heriditario.

Mi caminda ainda ta hopi largo. Akinan, na Hulanda,  mi ta wordo trata pa varios cos y un di nan sigur ta e monitor di mi cabez y mi long. E medicina cu mi ta haya akinan ta fuerte y ta haci mi hopi daño, pero e ta mucho mihor pa mi miras pa cu bida y loke ta di vital importancia pami, e buniteza di mi tempo cu mi yiunan te na final. Lo demas no ta importante. Cancer pami, no ta fin di mundo, solamente nos tur sa, cu e ta fin di mi mundo, djiez nos no sa e fecha final.

Mi conseho sigur na tur persona ta di no tuma un diagnostico djiez pasobra nan a diagnostica bo, pero scucha bo curpa y busca pa haya sa kico en berdad e ta bisabo. Cambia bo sistema di come, biba saludable y mas cu tur cos stima bo mes prome cu bo por stima otro.

 Segun cifranan di investigacion haci hunto cu Departamento di Salubridad Publico, cancer ta forma 25 porciento di mortalidad na Aruba y cancer di pecho ta forma mas cu 10 porciento eyden. Controla prome cu ta laat!”